تنها یک هفته محدود کردن آگاهانه استفاده از رسانه های اجتماعی می تواند سلامت روانی جوانان را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد. این نتیجه گیری محققانی بود که روی 295 شرکت کننده 18 تا 24 ساله بررسی کردند که تنها پس از هفت روز “سم زدایی دیجیتال” کاهش قابل توجهی در علائم اضطراب، افسردگی و بی خوابی نشان دادند.
در دنیایی که هر جوان به طور متوسط هر روز نزدیک به دو ساعت را در رسانه های اجتماعی سپری می کند، مسئله تأثیر آن بر سلامت روان بیش از هر زمان دیگری ضروری است. یک مطالعه جدید یک راه حل شگفت آور ساده ارائه می دهد: تنها یک هفته محدود کردن آگاهانه فعالیت رسانه های اجتماعی می تواند به بهبود قابل توجهی در سلامت روان منجر شود. این آزمایش شامل 295 جوان 18 تا 24 ساله بود – این گروه سنی است که به طور سنتی بیشترین استفاده از پلتفرم های اجتماعی را نشان می دهد، در حالی که خطر ابتلا به مشکلات سلامت روان را نیز افزایش می دهد. بر خلاف مطالعات قبلی، که اغلب بر گزارش‌های ذهنی شرکت‌کنندگان از زمان استفاده از صفحه نمایش تکیه می‌کردند، این بار محققان از روشی نوآورانه به نام «فنوتایپ دیجیتال» استفاده کردند. این اجازه می دهد تا استفاده از برنامه در دنیای واقعی به طور منفعلانه از طریق تلفن های هوشمند شرکت کنندگان ردیابی شود، و داده های عینی را بدون تعصب مرتبط با گزارش خود ارائه می دهد.
روش تحقیق به دقت محاسبه شده است. مرحله اول شامل دو هفته جمع‌آوری داده‌های پایه بود که طی آن شرکت‌کنندگان عادت‌های معمول استفاده از رسانه‌های اجتماعی خود را انجام دادند. به دنبال آن یک هفته “سم زدایی دیجیتال” انجام شد، زمانی که از داوطلبان خواسته شد تا حد امکان فعالیت خود را در پلتفرم های اصلی محدود کنند. در طول کارآزمایی سه هفته‌ای، شرکت‌کنندگان روزانه وضعیت روانی خود را در زمان واقعی گزارش می‌کردند که به محققان اجازه می‌داد کوچک‌ترین تغییرات را زیر نظر داشته باشند. نتایج چشمگیر بود: شرکت کنندگان پس از یک هفته پرهیز متوسط 16.1 درصد کاهش در سطح اضطراب، 24.8 درصد کاهش علائم افسردگی و 14.5 درصد کاهش در مشکلات خواب را گزارش کردند. در عین حال، میانگین زمان استفاده از شبکه های اجتماعی از 1.9 ساعت در روز به 0.5 ساعت کاهش یافت و 6.2 درصد از شرکت کنندگان در این مدت به طور کامل شبکه های اجتماعی را رها کردند.
با این حال، جالب ترین یافته، ناهمگونی نتایج است. محققان دریافتند که بهبود تا حد زیادی به الگوهای رفتار دیجیتال اولیه شرکت کنندگان بستگی دارد. افرادی که به اصطلاح «استفاده مشکل‌زا» از جامعه را به نمایش گذاشتند و اغلب درگیر رفتارهای مقایسه اجتماعی منفی بودند، در طول زمان محدودیت، چشمگیرترین پیشرفت را نشان دادند. نویسندگان این مطالعه اثرات مثبت را در درجه اول به کاهش فرصت‌ها برای تعاملات مشکل‌ساز نسبت می‌دهند، نه صرفاً کاهش کل زمان صرف شده آنلاین. این توضیح با این واقعیت مطابقت دارد که مدت زمان عینی استفاده از رسانه های اجتماعی به خودی خود ارتباط کمتری با تغییرات در سلامت روان نشان می دهد تا ماهیت آن استفاده.
قابل ذکر است، این مطالعه هیچ تغییر قابل توجهی در سطح تنهایی در طول سم زدایی یک هفته ای نشان نداد. دانشمندان این موضوع را به ماهیت دوگانه شبکه های اجتماعی نسبت می دهند که از یک سو می تواند باعث اضطراب و افسردگی شود، اما از سوی دیگر نقش مهمی در حفظ ارتباطات اجتماعی و ایجاد حس اجتماعی ایفا می کند. این تفاوت به ویژه برای درک تأثیر پیچیده پلتفرم های دیجیتال بر زندگی جوانان امروزی مهم است. نویسندگان مقاله نیز صادقانه محدودیت های مطالعه خود را تصدیق کردند. دلیل اصلی تأثیر خود انتخابی بود – شرکت کنندگان داوطلبانه موافقت کردند که در آزمایشی با هدف کاهش استفاده از رسانه های اجتماعی شرکت کنند و در ابتدا برای دستیابی به نتایج مثبت انگیزه داشتند. علاوه بر این، این مطالعه شامل پیگیری طولانی‌مدت شرکت‌کنندگان پس از بازگشت به استفاده عادی از پلتفرم دیجیتال نمی‌شد و هیچ گروه کنترل تصادفی‌سازی برای مقایسه وجود نداشت.
نویسندگان خاطرنشان می کنند که “این نتایج نشان می دهد که کاهش استفاده از رسانه های اجتماعی به مدت یک هفته ممکن است نتایج سلامت روان را در جوانان بهبود بخشد، اما دوام این مزایای درمانی و ارتباط آنها با رفتار نیازمند مطالعه بیشتر است.” سادگی مداخله پیشنهادی، که فقط به یک هفته مهار آگاهانه نیاز دارد، آن را به ویژه برای گنجاندن در برنامه‌های سلامت روانی گسترده‌تر امیدوارکننده می‌کند.